ਕਾਂਡ – 11ਮੈਨੂੰ ਪ੍ਰਿਤਪਾਲ ਨੇ ਬਹੁਤ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਰਹਾਂ ਪਰ ਮੈਂ ਕਿਰਾਏ ’ਤੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗਿਆ। ਫਿਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਆਪਣਾ ਫਲੈਟ ਖਰੀਦ ਲਿਆ। ਉਦੋਂ ਹੀ ਖਰੀਦ ਤਾਂ ਮੈਂ ਘਰ ਵੀ ਲੈਂਦਾ ਪਰ ਫਲੈਟਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਦੀਆਂ ਦੁਸ਼ਵਾਰੀਆਂ ਦਾ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ। ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੀਆਂ ਨਿੱਜਤਾਂ ਵਿਚ ਸਿੱਧਾ ਦਖਲ ਆ ਵੜਦਾ। ਮੇਰੇ ਇਕ ਪਾਸੇ ਇਟਾਲੀਅਨ ਜੋੜਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਜੋ ਪਾਰਟੀਆਂ ਹੀ ਕਰੀ ਰੱਖਦੇ ਤੇ ਇੰਨਾ ਰੌਲਾ ਪਾਉਂਦੇ ਕਿ ਸੌਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਸੌਣ ਦਾ ਕੋਈ ਵਕਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਜਦ ਆਉਂਦੇ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਬੂਹਾ ਇੰਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਖੜਕਦਾ ਕਿ ਸਾਰਾ ਫਲੈਟ ਹਿਲ ਜਾਂਦਾ। ਜੇ ਮੈਂ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀ ਕੇ ਸੌਂ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਅਸਰ ਨਾ ਹੁੰਦਾ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਤਕਲੀਫ਼ ਹੁੰਦੀ। ਫਲੈਟ ਵਧੀਆ ਸਨ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁਣ ਕੀਮਤਾਂ ਵੀ ਵੱਧ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਵਿਕਣ ’ਤੇ ਲੱਗਦਾ ਤਾਂ ਇਕ ਦਮ ਵਿਕ ਜਾਂਦਾ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਗਾਹਕ ਦੀ ਉਡੀਕ ਨਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ।
ਮੇਰੇ ਫਲੈਟ ਦਾ ਗਾਹਕ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ ਮੱਖਣ। ਮੱਖਣ ਦੀ ਇਹਨਾਂ ਫਲੈਟਾਂ ਹੇਠ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਸੀ। ਉਹ ਆਪ ਸਲੌਅ ਰਹਿੰਦਾ ਤੇ ਉਥੋਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਆਉਂਦਾ। ਕਈ ਵਾਰ ਕਹਿ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਵੇਚਣਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਦੱਸਾਂ।
-----
ਜਦ ਮੈਂ ਇਸ ਫਲੈਟ ਵਿਚ ਆਇਆ ਤਦ ਹੀ ਮੱਖਣ ਨਾਲ ਵਾਕਫ਼ੀ ਪਈ ਸੀ। ਤਰਸੇਮ ਫ਼ੱਕਰ ਨਾਲ ਵੀ ਇਥੇ ਹੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ। ਤਰਸੇਮ ਫ਼ੱਕਰ ਦਾ ਤਾਂ ਵਿਹਲਾ ਸਮਾਂ ਮੱਖਣ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ’ਤੇ ਹੀ ਬੀਤਦਾ। ਘਰ ਜਾਣ ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਦਿਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦਾ। ਮੱਖਣ ਕੋਲ ਖੜ੍ਹਾ ਉਸ ਦੀ ਮਾੜੀ ਮੋਟੀ ਮਦਦ ਵੀ ਕਰਾ ਦਿੰਦਾ, ਬਦਲੇ ਵਿਚ ਬੀਅਰ ਪੀ ਛੱਡਦਾ।
ਮੈਂ ਵੀ ਕੁਝ ਖ਼ਰੀਦਣ ਗਿਆ ਮੱਖਣ ਕੋਲ ਖੜ੍ਹ ਜਾਇਆ ਕਰਦਾ। ਮੱਖਣ ਤਰਸੇਮ ਫ਼ੱਕਰ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦਾ, ‘‘ਸਾਲ਼ਾ ਕੰਜੂਸ ਐ ਰੱਜ ਕੇ, ਚੰਗੀ ਭਲੀ ਜੌਬ ਐ ਪਰ ਪੈਨੀ ਨ੍ਹੀਂ ਕੱਢਦਾ, ਮੁਫ਼ਤ ’ਚ ਚਾਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ, ਘਰ ਵਾਲੀ ਵੀ ਤੰਗ ਪਈ ਹੋਣੀ ਐ, ਤਾਂ ਹੀ ਤਾਂ ਡਰਦਾ ਘਰ ਜਾਣੋਂ।’’
-----
ਮੱਖਣ ਗੋਰੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਮੈਰੀ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਹੀ ਦੁਕਾਨ ਵਿਚ ਆਉਂਦੀ। ਦੋ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਹੀ ਮਿਲਿਆ ਸੀ ਮੈਂ ਉਹਨੂੰ। ਜਦ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਂਦੀ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਵੀਹ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮੈਰੀ ਸਕੌਟਿਸ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਛੱਡ ਕੇ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਚਾਰ ਬੱਚੇ ਸਨ। ਉਸ ਲਈ ਪਾਲਣੇ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਸਨ। ਮੱਖਣ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ। ਮੱਖਣ ਉਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਗ਼ੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਰਿਹਾ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਮੈਰੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਾ ਕੇ ਪੱਕਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੈਰੀ ਦੀ ਬੱਚੇ ਪਾਲਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਉਡਾਰੂ ਹੋ ਕੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਮੈਰੀ ਉਮਰ ਦੀ ਕੁਝ ਚੜੀ ਹੋਈ ਸੀ ਪਰ ਮੱਖਣ ਉਪਰ ਜਾਨ ਛਿੜਕਦੀ। ਇਕ ਦਿਨ ਮੱਖਣ ਦੀ ਤਾਰੀਫ ਕਰਦਿਆਂ ਉਸ ਦੱਸਿਆ, ‘‘ਏਸ ਬੰਦੇ ਨੇ ਮੇਰਾ ਬਹੁਤ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ, ਈਅਨ ਹਰਾਮੀ ਤਾਂ ਚਾਰ ਮੇਰੇ ਪੱਲੇ ਪਾ ਕੇ ਭੱਜ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਇਥੋਂ ਤੱਕ ਸੋਚ ਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਨਾਂ ਪੇਜਲੀ ਤੋਂ ਬਦਲ ਕੇ ਸਿੰਘ ਰੱਖ ਦੇਵਾਂ, ਮੈਂ ਸਕੂਲੇ ਵੀ ਗਈ ਪਰ ਹੈਡਮਾਸਟਰ ਕਹਿਣ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਹੋ ਕੇ ਕਈ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਸੀ ਸਿਰਫ਼ ਸਰਨੇਮ ਸਿੰਘ ਹੋਣ ਕਰਕੇ।’’
-----
ਦੋ ਕੁ ਵਾਰੀ ਬੀਟਰਸ ਮੇਰੇ ਫਲੈਟ ਵਿਚ ਆਈ, ਰਾਤ ਰਹਿ ਕੇ ਗਈ ਸੀ। ਮੈਂ ਡੈਨੀ ਤੇ ਜੌਹਨ ਨੂੰ ਮੱਖਣ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ’ਤੇ ਲੈ ਗਿਆ ਸਾਂ ਚਾਕਲੇਟ ਆਦਿ ਲਈ। ਮੱਖਣ ਨੇ ਗੋਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਮੈਂ ਮੈਰੀ ਦੇ ਚਾਰ ਪਾਲ਼ੇ, ਸਭ ਕੁਝ ਠੀਕ ਰਿਹਾ, ਕੁੜੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਤਾਂ ਬੁਆਏ ਫਰਿੰਡ ਲੈ ਆਈਆਂ, ਘਰ ’ਚ ਈ ਗੰਦ ਪਾਉਣ ਲੱਗਦੀਆਂ, ਅਸੀਂ ਫੇਰ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਆਂ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਦਾ ਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧੀਆਂ ਸਮਝਿਆ, ਮੈਂ ਸ਼ਰਮ ਨਾਲ ਮਰੀ ਜਾਣਾ, ਹੁਣ ਕੀ ਕੀ ਦੱਸਾਂ, ਨਿਆਣੇ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਈ ਹੋਣ।’’
-----
ਪ੍ਰਿਤਪਾਲ ਕੋਲ ਫਲੈਟ ਦੀ ਚਾਬੀ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਭਣ ਆਇਆ ਮੱਖਣ ਕੋਲ ਖੜ੍ਹ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਲਾਜ਼ਮੀ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਹੋਣ। ਮੱਖਣ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਟੋਹ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ, ‘‘ਇੰਦਰਪਾਲ ਇੰਡੀਆ ਜਾਹ, ਪੇਰਿੰਟਸ ਦੀ ਗੱਲ ਮੰਨ ਕੇ ਵਿਆਹ ਕਰਾ, ਬੇਗਾਨੇ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਨਈਂ ਬਣਦੇ, ਨਾਲੇ ਇਹ ਸਾਲ਼ੇ ਗੋਰੇ ਤਾਂ ਹੈ ਈ ਹਰਾਮੀ। ਇਕ ਵਾਰੀ ਮੈਰੀ ਦਾ ਛੋਟਾ ਮੁੰਡਾ ਇਲਤਾਂ ਕਰੇ, ਮੈਂ ਚਪੇੜ ਮਾਰ ਬੈਠਾ, ਗਵਾਂਢੀ ਗੋਰੇ ਮੈਨੂੰ ਕੁੱਟਣ ਨੂੰ ਫਿਰਨ ਕਿ ਤੂੰ ਪਾਕੀ ਹੋ ਕੇ ਗੋਰੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਚੁਪੇੜ ਕਿਉਂ ਮਾਰੀ।’’
ਫਿਰ ਪ੍ਰਿਤਪਾਲ ਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਫਲੈਟ ਦਾ ਸੌਦਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮੈਨੂੰ ਮੱਖਣ ਨੇ ਦਿਲ ਦੀ ਗੱਲ ਦੱਸਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਮੈਂ ਤਾਂ ਆਪ ਇੰਡੀਆ ਜਾਣਾ ਵਿਆਹ ਕਰਾਉਣ।’’
‘‘ਬ²ੜੇ ਭਾਈ, ਟੈਮ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਗਿਆ?’’
‘‘ਨਹੀਂ ਯਾਰ, ਹਾਲੇ ਪੰਜਾਹਾਂ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਕਬੱਡੀ ਖੇਲੀ ਐ, ਲੋਹੇ ਅਰਗਾ ਜਿਸਮ ਹੈ ਸਾਲ਼ਾ, ਸੱਚੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਐ ਕਿ ਆਪਣਾ ਨਿਆਣਾ ਖਿਲਾਉਣ ਨੂੰ ਦਿਲ ਕਰਦੈ, ਆਪਣਾ ਖ਼ੂਨ ਹੋਵੇ। ਬੇਗਾਨੇ ਸਾਲ਼ੇ ਬਥੇਰੇ ਖਿਲਾ ਲਏ।’’
‘‘ਇਹਦਾ ਮੈਰੀ ਦਾ ਕੀ ਕਰੇਂਗਾ?’’
‘‘ਇਹਨੂੰ ਸਲੌਅ ਵਾਲਾ ਘਰ ਦੇ ਦੇਣੈਂ, ਤਾਂ ਹੀ ਤਾਂ ਤੇਰਾ ਫਲੈਟ ਮੰਗਦਾ ਸੀ।’’
ਤਰਸੇਮ ਫ਼ੱਕਰ ਨਾਲ ਉਹ ਵਿਆਹ ਕਰਾਉਣ ਦੀਆਂ ਸਕੀਮਾਂ ਬਹੁਤੀਆਂ ਬਣਾਉਂਦਾ। ਤਰਸੇਮ ਫੱਕਰ ਉਸ ਨੂੰ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੇ ਲਾਰੇ ਲਾ ਕੇ ਸ਼ਰਾਬ ਵੀ ਪੀਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ।
-----
ਤਰਸੇਮ ਫ਼ੱਕਰ ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਫ਼ੱਕਰ ਬੰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਕੰਮ ’ਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਹੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਸੀ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਨਾ ਕਰਦਾ। ਨਾ ਪਤਨੀ ਦੀ, ਨਾ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ, ਨਾ ਘਰ-ਘਾਟ ਦੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਨਸ਼ਾ ਕਰਵਾ ਲਓ-ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦਾ। ਸ਼ਰਾਬ, ਸਿਗਰਟਾਂ, ਗਾਂਜਾ, ਜ਼ਰਦਾ, ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ। ਕਈ ਵਾਰ ਕੈਮਿਸਟ ਦਿਉਂ ਡੋਡੇ ਵੀ ਲੈ ਆਉਂਦਾ। ਥੋੜ੍ਹਾ ਨਸ਼ੇ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਗਾਣੇ ਗਾਉਣ ਲੱਗਦਾ। ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਤਾਂ ਉਹ ਜੇਬ ਵਿਚ ਹੀ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਗਾਣੇ ਵੀ ਗਾਉਣ ਲੱਗਦਾ। ਕੰਮ ਤੋਂ ਮੁੜਦਾ ਸਿੱਧਾ ਮੱਖਣ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਦਾ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਬ ਨਾਲ ਰੱਜ ਕੇ ਘਰ ਜਾਂਦਾ। ਸਵੇਰੇ ਉਠ ਕੇ ਕੰਮ ’ਤੇ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦਾ। ਵੀਕ ਐਂਡ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਨਸ਼ੇ ਵਿਚ ਹੀ ਬੀਤਦਾ।
-----
ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਇਸ ਫਲੈਟ ਵਿਚ ਆਇਆ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਪੈ ਗਈ। ਮੈਨੂੰ ਫ਼ੱਕਰ ਦਾ ਇਹ ਫਾਇਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਮੀਟ ਬਹੁਤ ਸਵਾਦ ਬਣਾਉਂਦਾ। ਮੇਰੀ ਕਾਰ ਦਿੱਸੇ ਸਹੀ ਉਹ ਸਿੱਧਾ ਮੇਰੇ ਫਲੈਟ ਵਿਚ ਆ ਵੜਦਾ। ਮੇਰੇ ਬੀਟਰਸ ਦੇ ਘਰ ਰਹਿ ਜਾਣ ਦਾ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵਿਗੋਚਾ ਹੁੰਦਾ। ਮੱਖਣ ਹੱਸਦਾ ਹੋਇਆ ਕਹਿੰਦਾ, ‘‘ਇੰਦਰਪਾਲ, ਤੂੰ ਕਾਹਦਾ ਬਾਹਰ ਰਹਿੰਨੈ, ਫ਼ੱਕਰ ਵਿਚਾਰੇ ਦੀ ਮੁਫ਼ਤ ਦੀ ਸ਼ਰਾਬ, ਮੁਫ਼ਤ ਦਾ ਮੀਟ ਮਾਰੀ ਜਾਂਦੇ ਆ।’’
ਫ਼ੱਕਰ ਦੀ ਪਤਨੀ ਜੀਤੀ ਵੀ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਮਿਲਦੀ। ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਵਧੀਆ ਔਰਤ ਲੱਗਦੀ ਸੀ। ਫ਼ੱਕਰ ਉੱਤੇ ਹਰ ਵੇਲੇ ਖਿਝੀ ਰਹਿੰਦੀ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਹੋਰਨਾਂ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬੁਲਾਉਂਦੀ।
ਈਲਿੰਗ ਵਾਲਾ ਮੇਰਾ ਇਹ ਫਲੈਟ ਵਿਕਿਆ ਤਾਂ ਵੀ ਤਰਸੇਮ ਫ਼ੱਕਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ, ‘‘ਤੂੰ ਯਾਰ, ਫਲੈਟ ਨਹੀਂ ਵੇਚਿਆ, ਮੇਰਾ ਟਿਕਾਣਾ ਵੇਚ ਧਰਿਐ।’’
ਕਦੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗਦਾ, ‘‘ਇੰਦਰਪਾਲ, ਜੇ ਯਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣੀ ਚਾਹੁੰਨੈ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਗੋਰੀ ਵਰਗੀ ਗੋਰੀ ਮੈਨੂੰ ਲੱਭ ਦੇ, ਭਾਵੇਂ ਬਾਰ੍ਹਾਂ ਨਿਆਣਿਆਂ ਵਾਲੀ ਹੋਵੇ, ਕਸਮ ਨਾਲ ਜੀਤੀ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਝਾਕਦੀ ਤਕ ਨਈਂ।’’
ਮੈਂ ਫੇਰ ਈਲਿੰਗ ਤੋਂ ਗਰੀਨਫੋਰਡ ਚਲੇ ਗਿਆ। ਪ੍ਰਿਤਪਾਲ ਨੇ ਇਥੇ ਹੀ ਘਰ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਉਸ ਦੀ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਵਿਚ ਦਖ਼ਲ ਨਾ ਦਿੱਤਾ। ਘਰ ਮੈਂ ਸਾਰਾ ਸ਼ੈਰਨ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਵਕਤ ਕੱਢ ਕੇ ਸਫ਼ਾਈ ਆਦਿ ਕਰ ਜਾਂਦੀ। ਮੇਰੇ ਕਪੜੇ ਧੋ ਜਾਂਦੀ। ਕਪੜਿਆਂ ਦੀ ਕਦੇ ਮੈਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੈਂ ਪ੍ਰਿਤਪਾਲ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ। ਉਸ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਚੁੱਕ ਕੇ ਪਾ ਲੈਂਦਾ। ਮੈਂ ਕਦੇ ਬਹੁਤੇ ਖ਼ਰੀਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਨ।
-----
ਗਰੀਨਫੋਰਡ ਵਾਲਾ ਘਰ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੀ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਮੈਂ ਇਥੇ ਤਰਸੇਮ ਫ਼ੱਕਰ ਵਰਗੇ ਦੋਸਤ ਜਾਂ ਬੀਟਰਸ, ਸਾਂਡਰਾ ਵਰਗੀਆਂ ਸਹੇਲੀਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਿਆ ਸਕਦਾ। ਸ਼ੈਰਨ ਤੇ ਨਿਆਣਿਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਕਿਹੜੇ ਵੇਲੇ ਆ ਜਾਣ। ਘਰ ਲੈਣ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਇਕ ਵਾਰ ਬੀਟਰਸ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਰਾਤ ਰਹਿ ਕੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਹ ਵੀ ਉਦੋਂ ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਿਤਪਾਲ ਤੇ ਸ਼ੈਰਨ ਇੰਡੀਆ ਗਏ ਹੋਏ ਸਨ।
------
ਘਰ ਲੈਣ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਕਿਸ਼ਤ ਵਧ ਗਈ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਕੰਮ ਵੱਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ। ਬੀਟਰਸ ਵੱਲ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਕੰਮ ’ਤੇ ਵੀ ਨਾ ਜਾ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਪੈਸੇ ਵੀ ਖ਼ਰਚ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ। ਜੇ ਕਦੇ ਸਾਡੇ ਵਿਚ ਕੈਥੀ ਆ ਬੈਠਦੀ ਤਾਂ ਵੋਦਕੇ ਦੀ ਬੋਤਲ ਨੂੰ ਉਹ ਇੱਕਲੀ ਹੀ ਜਾ ਪੁੱਜਦੀ। ਮੈਂ ਕਾਫੀ ਦਿਨ ਡਟ ਕੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਬੀਟਰਸ ਵੱਲ ਨਾ ਜਾ ਸਕਿਆ। ਭਾਵੇਂ ਮੈਂ ਫੋਨ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸਾਂ। ਬੀਟਰਸ ਮੇਰੇ ਇੰਨੇ ਦਿਨ ਬਾਹਰ ਰਹਿਣ ਕਾਰਨ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਮੈਂ ਇਕ ਛੁੱਟੀ ਕਰਨ ਦਾ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਉਸ ਨਾਲ ਬੈਠਾਂਗਾ। ਰਾਤ ਭਰ ਜਾਗ ਕੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨੀਆਂ, ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣੀ, ਬੀਟਰਸ ਨੂੰ ਵੀ ਚੰਗਾ ਲੱਗਦਾ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਵੀ।
ਮੈਂ ਈਲਿੰਗ ਗਿਆ ਮੱਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਚਲੇ ਗਿਆ। ਤਰਸੇਮ ਫ਼ੱਕਰ ਉਥੇ ਹੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਸਵਾਲ ਇਹੋ ਕੀਤਾ,
‘‘ਕੀ ਹਾਲ ਐ ਤੇਰੀ ਬਿੱਲੋ ਦਾ?’’
‘‘ਓਧਰ ਈ ਚਲਿਆਂ, ਤੈਂ ਚੱਲਣੈ?’’
‘‘ਤੂੰ ਸਾਨੂੰ ਕਿਥੋਂ ਲਿਜਾਨੈਂ!’’
‘‘ਹੋ ਜਾ ਤਿਆਰ।’’
‘‘ਮੈਂ ਕਿਹੜੇ ਘੋੜੇ ਬੀੜਨੇ ਆਂ।’’
ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਲਿਆ। ਬੀਟਰਸ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਗਏ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਲੈ ਬਈ ਫ਼ੱਕਰਾ, ਅੱਜ ਤੇਰਾ ਉਲ੍ਹਾਮਾ ਲਾਹ ਦੇਣਾ ਮੈਂ।’’
‘‘ਕਿੱਦਾਂ?’’
‘‘ਤੈਨੂੰ ਗੋਰੀ ਇੰਟਰੋਡਿਊਸ ਕਰਾ ਦੇਣੀ ਆਂ, ਅੱਗੇ ਤੇਰੇ ਭਾਗ ਲੱਛੀਏ!’’
‘‘ਕਰਾ ਦੇ ਯਾਰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਨ ਮੇਰੇ ’ਤੇ ਪੈਰ ਧੋ-ਧੋ ਪੀਊਂ ਸਾਰੀ ਉਮਰ।’’
‘‘ਬੱਸ ਨੂੰ ਜ਼ਰਾ ਕੁ ਕੰਜੂਸੀ ਘੱਟ ਦਿਖਾਈਂ, ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਅੱਜ ਦਾ ਦਿਨ।’’
‘‘ਤੂੰ ਫਿਕਰ ਨਾ ਕਰ ਭਰਾ ਮੇਰੇ।’’
-----
ਤਰਸੇਮ ਫ਼ੱਕਰ ਬਹੁਤ ਖ਼ੁਸ਼ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਬੀਟਰਸ ਦੇ ਘਰ ਗਏ। ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਤਰਸੇਮ ਨੂੰ ਮਿਲ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਕ ਵਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਇਸ ਦੋਸਤ ਦਾ ਨਾਂ ਤਰਸੇਮ ਫ਼ੱਕਰ ਸੀ। ਫ਼ੱਕਰ ਸ਼ਬਦ ਉਪਰ ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੱਸੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਫ਼ੱਕਰ ਦੇ ਅਰਥ ਹੀ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਸਨ। ਸੈਟੀ ’ਤੇ ਬੈਠਦੇ ਹੀ ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ, “ਬੀਟਰਸ, ਕੈਥੀ ਘਰ ਐ ਤਾਂ ਬੁਲਾ ਲਈਏ, ਉਹਨੂੰ ਬੰਦਾ ਹੀ ਮਿਲਾ ਦੇਵਾਂ, ਰੋਜ਼ ਕਹਿੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ।”
ਬੀਟਰਸ ਕੈਥੀ ਨੂੰ ਬੁਲਾਉਣ ਚਲੇ ਗਈ। ਤਰਸੇਮ ਬੋਲਿਆ, “ਤੂੰ ਤਾਂ ਸੀਰੀਅਸ ਐਂ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਕਿਹਾ ਜੋਕ ਕਰਦੈਂ।”
“ਕਾਹਦਾ ਜੋਕ! ਮੈਂ ਤੇਰਾ ਵਿਚੋਲਾ ਬਣਨ ਲੱਗਿਆਂ ਹੁਣ।”
“ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ, ਮੈਂ ਜ਼ਰਾ ਕੱਪੜੇ ਬਦਲ ਆਉਂਦਾ”।
“ਕੱਪੜੇ ਬਦਲ ਆਉਂਦਾ! ਭਲਾ ਤੈਨੂੰ ਇਥੇ ਸ਼ਗਨ ਪੈਣ ਲੱਗਿਐ!”
ਬੀਟਰਸ ਵਾਪਸ ਆਈ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ, ਠਕੈਥੀ ਉਥੇ ਈ ਬਲਾਉਂਦੀ ਐ।”
ਮੈਂ ਤੇ ਤਰਸੇਮ ਕੈਥੀ ਦੇ ਫਲੈਟ ਵਿਚ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋਨਾਂ ਦਾ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਤੁਆਰਫ਼ ਕਰਾਇਆ। ਸਾਡੇ ਮਗਰ ਹੀ ਬੀਟਰਸ ਵੀ ਆ ਗਈ। ਮੈਂ ਤਰਸੇਮ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, “ਜਾ ਫੇਰ ਛਾਲ ਮਾਰ ਕੇ ਤਿੰਨ ਬੋਤਲਾਂ ਵੋਦਕੇ ਦੀਆਂ, ਜੂਸ ਕਰਿਸਪ ਵਗੈਰਾ ਲੈ ਆ, ਤੇਰੇ ਵਾਲਾ ਮੰਤਰ ਪੜ੍ਹ ਦਈਏ।”
ਤਰਸੇਮ ਹਵਾ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਜਾਂਦਾ ਹੀ ਮੁੜ ਆਇਆ। ਮੈਂ ਉਸ ਦਾ ਬੈਗ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਵੋਦਕੇ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨਾਂ ਥਾਵੇਂ ਦੋ ਹੀ ਬੋਤਲਾਂ ਸਨ। ਉਪਰਲਾ ਸਾਮਾਨ ਵੀ ਘੱਟ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਜਾਣ ਮਗਰੋਂ ਮੈਂ ਕੈਥੀ ਨੂੰ ਉਸ ਬਾਰੇ ਮੋਟਾ-ਮੋਟਾ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਬੋਲੀ ਸੀ, “ਆਦਮੀ ਤਾਂ ਠੀਕ ਈ ਲੱਗਦੈ, ਬੱਸ ਜ਼ਰਾ ਕੁ ਧੋਣ ਵਾਲਾ ਐ, ਨਹਾਉਂਦਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ।”
“ਇੰਨਾ ਕੰਮ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਂਗੀ?”
“ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ! ਮੈਂ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਧੋ ਮਾਰੇ....” ਕਹਿ ਕੇ ਉਹ ਹੱਸੀ ਸੀ।
ਤਰਸੇਮ ਸਿਗਰਟਾਂ ਦੀ ਡੱਬੀ ਵੀ ਲੈ ਆਇਆ ਸੀ। ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਉਹ ਸਿਗਰਟ ਘੱਟ ਪੀਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਸਾਥ ਮਿਲ ਗਿਆ ਸੀ, ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਕਰਕੇ। ਉਸ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਡੱਬੀ ਦੇਖ ਕੇ ਕੈਥੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਵਾਲਾ ਬਰਾਂਡ ਈ ਐ, ਮੈਂ ਵੀ ਮਾਰਲਬਰੋ ਈ ਪੀਂਦੀ ਆਂ।”
“ਚਲੋ ਤੁਹਾਡੀ ਪਹਿਲੀ ਸਾਂਝ ਤਾਂ ਬਣੀ।”
ਸਭ ਨੇ ਇਕ ਇਕ ਹਾੜਾ ਪੀਤਾ। ਬੀਟਰਸ ਜ਼ਰਾ ਮੂਡ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗੀ, ਠਇੰਦਰ, ਤੇਰੇ ਇਸ ਦੋਸਤ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਂ ਕੀ ਐ?”
“ਤਰਸੇਮ ਫ਼ੱਕਰ।”
“ਕੀ?”
“ਮਿਸਟਰ ਫ਼ੱਕਰ!”
ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਹੱਸ-ਹੱਸ ਕੇ ਲੋਟ ਪੋਟ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਮੈਂ ਤੇ ਤਰਸੇਮ ਵੀ ਹੱਸਣ ਲੱਗੇ। ਕੈਥੀ ਬੋਲੀ, “ਇੰਦਰ, ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਲਈ ਬੰਦਾ ਵੀ ਲਿਆਇਆਂ ਤੇ ਫੱਕਰ ਹੀ, ਇਹ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕੋਈ ਕੰਮ ਈ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।”
-----
ਉਹ ਫਿਰ ਹੱਸੀ। ਮੈਂ ਭੁੱਲ ਹੀ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਫ਼ੱਕਰ ਦੇ ਮਹਿਨੇ ਉਸਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਵਾ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਮੌਕਾ ਸੰਭਾਲਦੇ ਕਿਹਾ, “ਵੈਸੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਤਾਂ ਸੈਂਡੀ ਐ, ਬਾਕੀ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਮਜ਼ਾਕ ਵਿਚ ਕਹਿੰਨੇ ਆਂ।”
ਦੋ ਬੋਤਲਾਂ ਹਾਸੇ ਹਾਸੇ ਵਿਚ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਪੌਣੀ ਕੁ ਬੋਤਲ ਬੀਟਰਸ ਕੋਲ ਪਈ ਸੀ ਉਹ ਵੀ ਲੈ ਆਈ ਤੇ ਪੀ ਹੋ ਗਈ। ਕੈਥੀ ਤੇ ਤਰਸੇਮ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਚੋਰੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਦੇਖਦੇ ਰਹੇ। ਮੈਂ ਤੇ ਬੀਟਰਸ ਉਠ ਕੇ ਆ ਗਏ। ਤਰਸੇਮ ਕੈਥੀ ਕੋਲ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ।
*****
ਚਲਦਾ
No comments:
Post a Comment